Adikamus Pelajar: Imbuhan/Bentuk Terikat Berdasarkan A-Z
- Bagian dari Adikamus Pelajar, sebuah draft kamus oleh Anta Samsara.
- Untuk Imbuhan & Bentuk Terikat yang Berdasarkan Topik silakan lihat di sini.
Imbuhan & Bentuk Terikat Berdasarkan A - Z
[sunting]ato-
[sunting]{atto-}
(sb a) 10-18: atogram.
deka-
[sunting]/dé-/
{deca}
[Yunani deka. Seasal dng Sansekerta dasa]
(sb da) sepuluh: dekaliter.
desi-
[sunting](sb d)
eksa-
[sunting]{exa-}
(sb E) 1018.
-fer
[sunting]/-fér/ Þ -sfer.
hekto-
[sunting]/hék-/
(sb h) .
inter-
[sunting]antar: internasional (= antarbangsa, antarnegara).
-isasi
[sunting]akh : dekolonisasi; demiliterisasi; demobilisasi.
-isme
[sunting]akh : 1 tropisme; fototropisme; geotropisme. 2 : (simbiosis) mutualisme; komensalisme; parasitisme. 3 gaya bahasa: sinisme; eufemisme. Lihat juga -asme. 4 : metabolisme.
karbo-
[sunting]- karbohidrat
karbon
[sunting]kb .
kardi(o)-
[sunting]- kardiovaskuler.
kata-
[sunting]- katabolisme. Bandingkan dng ana-.
kilo-
[sunting](sb k) .
ko-
[sunting]awl : koperasi (< ko-operasi); kohesi. Bandingkan dng ad-.
kontra-
[sunting]berlawanan dng: kontrarevolusi.
-kotil
[sunting]memiliki kotiledon (daun lembaga): dikotil; monokotil.
kuadr-
[sunting](atau kuadri-)
- kuadron.
kwadr-
[sunting]atau kuadr-.
-lateral
[sunting]- bilateral; multilateral.
lir-
[sunting]mirip: lir-insan (= humanoid).
-lit
[sunting]batu(an): monolit; batolit.
-litikum
[sunting]zaman batu: mesolitikum; neolitikum.
-log
[sunting]akh ahli dlm bidang tertentu: biolog; geolog.
-logi
[sunting]akh 1 ilmu: biologi; geologi. 2 : trilogi; tetralogi.
makro-
[sunting]besar: makrokosmos. ant mikro-.
maksi-
[sunting]awl : maksimal. ant mini-.
mal-
[sunting]atau mala-
buruk: malnutrisi (= malagizi); malfungsi (= malafungsi).
manca-
[sunting]: mancanegara.
mega-1
[sunting](sb M) satu juta; 106: megawatt.
mega-2
[sunting]besar: Megantrophus paleojavanicus.
meso-
[sunting](per)tengahan: mesolitikum.
meta-
[sunting]1 : metabolisme; metamorfosis. 2 : metafisika.
-meter
[sunting]alat pengukur: amperemeter; termometer. Lihat juga meter.
mezzo-
[sunting][Italia]
pertengahan: mezzo-sopran.
mikro-
[sunting](sb μ /myu/) .
mili-
[sunting]seperseribu; 1/1000: milimeter.
mini-
[sunting]: minimal. Bandingkan dng maksi-.
mono-
[sunting]satu; tunggal: monolit; monokotil; monoksida.
multi-
[sunting]banyak: multinasional.
nano-
[sunting](sb n) .
nara-
[sunting]orang: narasumber.
nawa-
[sunting]sembilan: Nawaksara, pidato Sukarno yg terdiri atas 9 bagian.
neo-
[sunting]baru: neolitikum, zaman batu muda.
nitr-
[sunting]atau nitri- atau nitro-)
mengandung nitrogen: nitrifikasi; nitrit; nitrat; nitrogliserin.
non-
[sunting]bukan: non-beras; non-blok.
nona-
[sunting]sembilan.
-oid
[sunting]1 mirip: metaloid. 2 ras: Negroid; Kaukasoid; Mongoloid.
-oksida
[sunting]- monoksida; karbondioksida.
omni-
[sunting]semua: omnivora.
-opi
[sunting](atau -opia): presbiopi(a); miopi(a); hipermetropi(a).
-or
[sunting]akh yg melakukan sesuatu pekerjaan; pelaku: transformator. 2 : senator. 3 : kreditor; debitor. sin -er.
-ora
[sunting]akh bentuk jamak dr kata dlm Bahasa Latin yg berakhiran -ur: femur (jamak: femora).
-osa
[sunting]akh . Lihat juga -ase.
paleo-
[sunting]tua; lama: paleolitikum, zaman batu tua.
panca-
[sunting]lima: Pancasila.
para-
[sunting]- paratiroid.
pari-
[sunting]atau peri-
pasca-
[sunting]/pas ca, pas ka/
{post-}
setelah; sesudah: pasca-panen. ant pra-.
patri-
[sunting]lelaki: patrilineal.
penta-
[sunting]lima: pentagon, harf, bangunan bersudut lima.
peri-
[sunting]dekat: perihelion. Bandingkan dng ap-.
tera-
[sunting](sb T)
xero-
[sunting]kering: xerofit.
zoo-
[sunting]hewan; binatang: zoologi.
piko-
[sunting](sb p) .
-poda
[sunting]kaki: artropoda; kaetopoda.
poli-
[sunting]banyak: politeisme.
post-
[sunting]di belakang: posterior.
pra-
[sunting][Sansekerta] atau pre- [Eropa]
sebelum: prasejarah; preposisi. ant pasca-.
pramu-
[sunting]- pramusaji.
pro-
[sunting]awl mendukung; menguatkan: pronomina, kelas kata yg menggantikan posisi kata benda.
proto-
[sunting]pertama; mula-mula: protosejarah; prototipe. sin purwa.
pseudo-
[sunting]palsu: pseudopodia.
pteri-
[sunting]tumbuhan paku: pteridofita.
ptero-
[sunting][Yunani pteron, sayap, bulu burung]
sayap: pterokarpus; pterodaktil.
purna-
[sunting]selesai: purnabakti; purnawirawan.
purwa-
[sunting]pertama; mula-mula: purwarupa (= prototipe). sin proto-.
radio-
[sunting]re-
[sunting][Latin re-, ke belakang, mundur] awl kembali; ulang; sekali lagi: reboisasi; rehabilitasi.
retro-
[sunting][Latin retro, ke belakang, mundur < re-, kembali + -tro spt dlm intro]
ke/di belakang, mundur, kembali ke sebelumnya: retrofleks.
sapta-
[sunting][Sansekerta sapta. Seasal dng Latin septem]
tujuh: saptamarga.
seismo-
[sunting]berkaitan dng gempa: seismologi; seismik.
selulo-
[sunting]awl : seluler; selulosa.
semi-
[sunting][Latin]
setengah: semifinal.
senti-
[sunting]{centi-}
[Latin centum, seratus. Seasal dng Sansekerta satem]
(sb c) seratus: sentimeter.
sentr-
[sunting]var dr sentro- yg digunakan sebelum huruf hidup: sentral; sentrifugal.
sentro-
[sunting][Latin centrum]
pusat: sentromer.
-sfer
[sunting]/-sfér/
[< (atmo)sphere]
struktur yg berbentuk bundar atau bagian yg bertalian dng bumi: biosfer; ionosfer.
-sida
[sunting][Latin -cida < caedere, menebang, membunuh]
1 pembunuh: pestisida. 2 pembunuhan: genosida.
Sin-
[sunting][Yunani Sinai, Cina]
menjadi Sino- di depan huruf hidup
Tiongkok
[Sinanthropus pekingnensis] [Sinologi].
Sino-
[sunting]lihat Sin-
-skop
[sunting]bter
[Yunani -skopion < skopein]
alat (peranti, perangkat) utk melihat atau mengamati: teleskop; kaleidoskop.
sosio-
[sunting][Latin socius, kawan]
berkaitan dng pergaulan sosial atau kemasyarakatan [sosiologi].
sub-
[sunting][Latin sub, di bawah]
1 lebih di bawah dlm hal posisi dan peranan [subspesies] [subaltern]. 2 yg merupakan pinggir (bukan bagian utama): [subtropis].
super-
[sunting][Latin super, di atas]
lebih; di atas: supersonik.
Singkatan Etimologis Bahasa
[sunting]Singkatan-singkatan etimologis bahasa yang dipergunakan dalam halaman ini adalah:
Hind: Hindi
Ing: Inggris
Lat: Latin
Pers: Persia
Sans: Sansekerta
Tam: Tamil
Yun: Yunani
Daftar Pustaka
[sunting]- Borror, Donald J. Dictionary of Word Roots and Combining Forms: Compiled from the Greek, Latin, and other languages, with special reference to biological terms and scientific names. Mayfield Publishing Company. Mountain View: 1960.
- Halsey, William D. Macmillan Dictionary for Students. ISBN-10 : 002761560X. ISBN-13 : 978-0027615609. Simon & Schuster Books For Young Readers. 1984.
- Jones, Russel (Penyunting Umum). Loanwords in Indonesian and Malay. Semula merupakan kamus dalam bentuk cetakan, kini tersedia dalam bentuk situs web di http://sealang.net/lwim/.
- Merriam-Webster's Editorial Team. Merriam-Websters Collegiate Dictionary, 11th Edition. ASIN : B00BP0L620. Encyclopedia Britannica Company: 1 januari 2008.
- Merriam-Webster's Editorial Team. Merriam-Webster's Medical Desk Dictionary. ISBN-13: 978-0877791256. ISBN-10: 0877791252. Delmar Cengage Learning. 1996.
- Neufeldt, Victoria. Webster's New World College Dictionary, Third Edition. ASIN : B01FKS4DDG. Wiley & Sons. New York. 1995.