Adikamus Sunda-Indonesia (N)

Dari Wikibuku bahasa Indonesia, sumber buku teks bebas

N.M. [Nu Maha] kp Yang Maha. Gusti N.M Welas, Tuhan Yang Maha Pengasih.

N.M. [Nu Maha] kp Yang Maha. Gusti N.M Welas, Tuhan Yang Maha Pengasih.

-na akh -nya. ahirna, akhirnya. sigana, sepertinya.

na1 [kp dr dina] kdep pada, di (atas). ~ jero lomari di dlm lemari. diteundeun ~ méja disimpan di meja.

na2 [kp dr naha] kgt mengapa; kenapa; kok: ~ maké béak deuih si caina téh, kenapa airnya habis? ~ aya ku kabina-bina teuing kok keterlaluan sekali.

Naga Þ Kampung Naga.

nagara [Skt nagara] n negara. ~ suci n (dlm agama Sunda Wiwitan) surga.

naha kgt mengapa; kenapa. naha bet kitu? kenapa begitu?

nahnay (def?)

najan atau sanajan khub (digunakan di awal klausa utk menyatakan persyaratan) walaupun; meskipun. kuring rék tetep indit ~ hujan turun gegebrétan, aku tetap akan pergi walaupun hujan turun deras sekali.

(sa)najan kitu, (kata penghubung di awal kalimat yg menandai kesimpulan) walaupun/ meskipun begitu: ~ kitu, teu kudu héran lamun aya nu leuwih ngora, walaupun begitu, tdk perlu heran kalau ada yg lebih muda.

najan atau sanajan khub walaupun; meskipun. ~ kitu, walaupun begitu.

najan khub walaupun, meskipun.

sanajan khub walaupun; meskipun.

najan khub walaupun: manéhna geus balik ~ wanci can manjing ka burit ia sudah pulang walaupun waktu belum masuk ke sore hari.

najan khub walaupun; meskipun.

naker adv (kata penyangat) sangat; amat; sekali. jauh ~, jauh sekali. gedé ~, sangat besar.

naker adv nian,  amat, sangat, sekali: jauh ~, jauh sekali.

naker adv sangat, amat, sekali (digunakan sbg kata pengukuh). alus ~, bagus sekali. betah ~, sangat betah.

nalangsa adj sedih.

kanalangsaan n kesedihan.

namung: namung mugia sing janten mangpaat ....

nanaon Þ naon (nanaon).

nanging [var anging] (hal dr iwal) kdep kecuali.

nangkoda n saudagar.

naon kg apa.

nanaon kg apa-apa. teu aya --, tdk ada apa-apa.

naos, sanaos q.v.

napas n, v napas.

nara- bter nara-; orang: narapati. naraindra.

natrat v melestarikan; menjaga; memelihara: tatapi ulah tinggal, basa asal nini aki, mangka natrat basa asal tuturunan (Moehammad Moesa, 1867), tetapi jangan lupa, bahasa warisan nenek moyang, dalam rangka melestarikan bahasa warisan leluhur.

nembé adv baru saja.

nembéan adv barusan; baru saja: ”Parantos lami?” “Nembéan, Kang.” “Sudah lama?” “Barusan, Bang.”

nembé adv baru saja. nembé lugay ti istanana, baru saja keluar dr istananya.

néng n neng; jeng; nona; panggilan kpd perempuan muda, terutama yg belum menikah. ~ geulis, nona yg cantik.

nénpat [kp dr Senén-opat] n Senin-empat; hari beserta nilainya dlm perhitungan mujur-naas Suku Badui. Lihat nisma.

ngaheungheum v mengulum, mengemut.

ngan (kelas kata?)

ngan adv hanya. ~ sakieu. hanya sejumlah ini. . ~ nya kitu. hanya ya begitu. ~ sakadar. hanya sekadar. ~ sakadar ieu nu ku kuring nu bisa kabeuli. hanya sekadar ini yg olehku bisa terbeli.

nganteng [das & def?]: nganteng ka Néng Yusi.

ngarah Þ arah (ngarah).

ngaran [var dr aran] {akr; nami hal) n nama.

ngaran [var dr aran] n nama.

ngaran-ngaran: -- jalma, aya kalana nandangan naas. namanya manusia, kadang-kadang mengalami sial.

ngaran atau aran n nama.

ngempur v (menyala) terus-menerus. hurung ngempur, menyala terus-menerus.

ngeplak adv (kata penyangat utk bodas ‘putih’). bodas ngeplak, sangat putih.

ngéwa adj 1 tdk pantas (dng sesuatu yg dikenakan). ulah maké baju warna beureum, ngéwa katingalina, jangan memakai baju warna merah, kelihatannya tdk pantas. 2 tdk suka. ~ bongan paripolahna barangasan, tdk suka karena tingkah lakunya berangasan.

nggeus, sanggeus q. v.

ngijih n musim hujan.

ngong kata antar utk bunyi (suara) yg tiba-tiba muncul.

ngora {akr; anom hal} adj muda. kalapa ~, kelapa muda.

ning [kp dr geuning] adv ternyata. ning pareum kompor téh. kok kompornya mati, ya?

nini n nenek.

nir- (nis-) bter (digunakan sbg kata ingkar) tanpa: nirmala, tanpa kotoran, bersih. niskala, tdk berwujud. niskara, tdk bersisa, habis. nista, kurang utama.

nisma [kp dr Manis-lima] n Manis-lima; pasaran dan nilainya dlm perhitungan mujur-naas Suku Badui. Lihat juga wonpan, wajuh, ponpat, papan, tupan, manep, mispan, salu, bojuh.

nja

~ eta Þ nyaéta.

nongnong adj (ttg dahi) agak menonjol ke depan; jantuk.

nu [var. anu] kdep yang: baju ~ héjo, baju yg hijau.

~ mawi, makanya; maka itu; sebab itu; karena itu:

nubuwah n nubuat; wahyu; ramalan.

nuhun v, n terima kasih. hatur ~ , terima kasih.

nuju {hal dr keur} adv sedang; tengah. ~ netepan, sedang salat.

nun : sumuhun, ~.

nun interj (kata yg digunakan utk menyapa) ya!; hai!: ~, Musa, ya, Musa. Þ héi.

nurustunjung interj kurang ajar!

nya

nya [var dr enya] interj, part (kata pengukuh) ya: ~ kitu, ya begitu. wayahna ditinggalkeun heula, ~, saya tinggal dulu, ya. ~ éta, atuh, da dibéjaan ogé teu ngarti-ngarti, ya, itulah, diberi tahu juga tdk kunjung mengerti.

nya...nya... khub baik ... maupun.... nya indungna nya anakna, duanana sarua cunihin, baik ibunya maupun anaknya, dua-duanya sama genit.

nyaan Þ enya (enyaan).

nya interj ya. ~ éta khub yaitu.

nya interj ya.

nya ... nya ... khub ya ... ya ...; baik ... maupun .... nya adina nya lanceukna, sarua geulis, baik adiknya maupun kakaknya sama-sama cantik.

nyaah v sayang. urang kudu nyaah ka indung ka bapa kita mesti sayang kepada ibu dan bapak.

nyaéta kopula, khub adalah, yakni, yaitu. ‘lambang’ nyaéta pupuh nu watekna banyol, ‘lambang’ adalah tembang utk hal yg bersifat lucu.

nyaho v tahu. idm ~ ngaran tambuh rupa. hanya mengenal namanya saja dan tdk tahu wajahnya.

nganyahoankeun

nyai n

pernyai n dayang.

nyana, panyana n perkiraan; sangkaan; dugaan: panyana téh jalmana galaledé, (saya) kira orangnya besar-besar.

nyangsaya

nyata adj nyata.

kanyataan n kenyataan.

nyeueung

nyi [bentukan dr nyai] n panggilan utk perempuan; nona. Nyi Mimin. Nona Mimin. Nyi Pohaci Sang Hyang Asri n Dewi Sri; dewi padi.

nyi [var nyai] n panggilan kpd perempuan muda; nona. N~ Mimin, Nona Mimin.

nyiliwuri v 1 berbaur utk melaksanakan maksud jahat. 2 turut serta dng segolongan orang yg mengerjakan sesuatu perbuatan.

nyisig v menyusur; menyugi.

nyondong Þ sondong.

nyuprih : upama daraék ~ élmu-élmu nu aya dina Torét,

nyureng v menyipitkan mata karena silau.